Spuścizna literacka i kulturowa łódzkich Żydów stanowiących w 1939 r. ok. 34 % populacji miasta (233 000) stanowi istotną część polskiego dziedzictwa kulturowego. Jest ona jednak dostępna tylko w niewielkim stopniu ze względu na brak tłumaczeń na język polski. Przedkładany projekt ma służyć jej upowszechnieniu i włączeniu do tradycji narodowej. Celem zaplanowanych badań jest opracowanie i opublikowanie materiałów związanych z „Jung Idysz”, pierwszą awangardową grupą jidyszową powstałą w Polsce, działającą w Łodzi od 1918 r. Grupa powstała w międzywojennej Łodzi, w mieście wielonarodowościowym o rozmaitych tradycjach i duchowych źródłach. Twórcy byli otwarci także na inspiracje z zewnątrz, na wpływy innych awangardowych grup z Warszawy, Poznania, Berlina, Drezna, miast Nadrenii, a także Moskwy i Kijowa. Czerpano także z innych kultur pośród których Żydzi mieszkali i tworzyli. Do grupy należeli wybitni malarze, literaci oraz twórcy teatru. W sumie środowisko współtworzyło około dwudziestu pisarzy i artystów międzynarodowej rangi. Wydawali oni pismo pod tym samym tytułem, które łączyło eksperyment wizualny i literacki. Celem projektu jest zgromadzenie wszystkich tekstów Mojsze Broderzona, Icchaka Kacenelsona Jecheskiela Mosze Najmana (Neumana), Chaima Lejba Fuksa, Chaima Króla i innych przedstawicieli grupy z awangardowego okresu, jak również korespondencji i recenzji rozproszonych w prasie i zbiorach archiwalnych.
dr hab. Krystyna Radziszewska
Okres realizacji: 19.12.2018 -18.12.2023
Projekt finansowany ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki